Büyük ünlü uyumu herhangi bir kelimenin birinci hecesinde kalın ünlü ( a,ı,o,u ) başlıyorsa, diğer hecelerde kalın, ince bir ünlü ile başlıyorsa ( e, i, ö, ü ) bulunuyorsa diğer ünlülerde ince olur. Bu durum Büyük Ünlü Uyumudur. Bilezik, ayakkabı, burun, dalga, deniz, yüzük, kulak büyük ünlü uyumuna örnek olarak gösterilebilir. Fakat bu kurala uymayan Türkçe kelimelerde vardır. Dahi, anne, elma, kardeş gibi kelimeler de bu kurala aykırı olan kelimeler arasında gösterilebilir
Alıntı kelimelerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmamaktadır. Bu kelimelere örnek verilecek olursa badem, ahenk, ceylan, dükkan kestane, tiyatro vb. olacaktır. Bitişik yazılan birleşik olan kelimelerde de Büyük Ünlü Uyumu kuralı aranmamaktadır. Açıkgöz, hanımeli gibi kelimeler örnek olarak verilebilir. Dilimizde bulunan ekler sözcüğün ünlü harflerine göre değişerek sözcüğe eklenmektedir. Şayet sözcük büyük ünlü uyumu kuralına uymuyorsa, ek son heceye göre değiştirilerek kullanılabilir. Ağaç-lar, kitap-lar gibi örnekler verilebilir.
Bazı ekler sözcüğün ünlü harflerine göre değişim göstermezler. Oldukları gibi kullanılırlar. Bu ekleri alan sözcükler de bu kurala uymazlar. Ağlıyor-gülüyor, ağlar-ken, güler-ken gibi kelimelerdir. Türkçeye yabancı dillerden geçen sözcüklerde de Büyük Ünlü Uyumu kuralı aranmaz. Sınırlı sayıda ek, tek biçimli olduğu için aynı şekilde büyük ünlü uyumu kuralı aranmamaktadır. Bu eklerin ünlülerin de herhangi bir değişim yaşanmamaktadır.
-yor: görüyor
-ken: koşarken
-leyin: akşamleyin
-mtrak: ekşimtrak
-ki: sabahki
Diğer arama sonuçları:
- büyük ünlü uyumu nedir
- büyük ünlü uyumu
Teşekkürler